Thủ đô Hà Nội là nguồn cảm hứng bất tận của thi ca, âm nhạc... Một trong những câu hát nổi tiếng về Hà Nội,
được các thế hệ người Việt yêu thích là câu hát trong bài Người Hà Nội của
Nguyễn Đình Thi: "Đấy Hồ Gươm, Hồng Hà, ... ".
Nguyễn Đình Thi sinh năm 1924 ở
Luông Phabăng (
Lào). Quê ở
làng Vũ Thạch (nay là phố Bà
Triệu),
Hà Nội .Ông thuộc thế hệ các nghệ sỹ trưởng thành trong
kháng chiến chống Pháp Sau
Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Đình Thi làm Tổng
thư ký
Hội Văn hóa cứu quốc..Ông
mất năm
2003 tại Hà
Nội. Nguyễn Đình Thi sáng tác Người Hà Nội vào năm 1947. Đó là thời điểm hết sức
khó khăn của nhân dân ta, khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp vừa mới được
lãnh tụ Hồ Chí Minh phát động( ngày 19/ 12/ 1946). Chúng ta vẫn gọi đây là giai
đoạn phòng ngự với việc thực hiện vườn không nhà trống ở những nơi giặc xâm
chiếm để cản bước tiến của chúng. Tại Thủ đô Hà Nội, chiến lũy được dựng lên ở
nhiều đường phố và những đội quân cảm tử đã sẵn sàng tất cả cho Tổ Quốc quyết
sinh. Cả thủ đô ngập trong máu lửa và hừng hực lòng căm thù, sôi sục ý chí
quyết chiến quyết thắng. Vậy mà mở đầu bài hát, nhạc sĩ đã không phản ánh ngay
điều đó ( ông dành biểu hiện ở phần sau của tác phẩm) mà như người họa sĩ phác
họa một gam màu thật tươi sáng về Thủ đô ngàn năm văn vật: “Đây Hồ Gươm, Hồng
Hà. Hồ Tây. Đây lắng hồn núi sông ngàn năm. Đây Thăng Long, đây Đông Đô, đây Hà
Nội mến yêu…”Đây là những câu hát rất ngắn gọn, súc tích, lời ít ý nhiều, âm
điệu ngân vang, hào hùng, tha thiết, lắng đọng với nghệ thuật điệp từ, liệt kê
địa danh. Câu hát đã nhắc đến các sông Hồ nổi tiếng, biểu trưng của Hà Nội, cũng
là các địa danh lý giải tên gọi "Hà Nội". Mô tả quang cảnh, kể một vài
sự tích tiêu biểu về các sông hồ này, nêu vị trí, vai trò của các sông hồ đó
với Hà Nội. Câu hát cũng đã điểm lại những tên gọi thiêng liêng của thủ đô qua các
thì kỳ lịch sử, mỗi tên gọi gắn liền với một thời đại hào hùng: trình bày ngắn
gọn thời điểm, hoàn cảnh, khoảng thời gian tương ứng với sự ra đời, tồn tại các
tên gọi của thủ đô và cũng khẳng định Hà Nội là nơi "lắng hồn núi sông
ngàn năm". Từ khi nhà Lý dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long, Hà Nội trở thành
trung tâm văn hóa, chính trị, kinh tế .... của cả nước, trở thành nơi hướng về
của mọi người dân Việt Nam.
Trong các cuộc chiến tranh vệ quốc, Hà Nội trở thành nơi cả nước đau xót và
quyết tâm bảo vệ, giành lại.(Lấy dẫn chứng trong lịch sử: nhà Trần trong cuộc
chiến chống Nguyên Mông, dù có lúc phải rời cả triều đình về Thiên Trường,
nhưng quyết tâm giành lại kinh đô. Lê Lợi dù nếm mật nằm gai, khi quân không
một đội, cũng đau đáu ngày về giải phóng Thăng Long khỏi ách thống trị nhà
Minh. Quang Trung đã tiến hành cuộc tiến quân thần tốc 1789 để đuổi 20 vạn quân
Thanh khỏi Thăng Long. Năm 1946, biết bao chiến sỹ Vệ quốc quân đã "Cảm tử
cho Tổ quốc quyết sinh" tại Hà Nội, biết bao chiến sỹ dời thủ đô lên chiến
khu trong tâm trạng " Người ra đi đầu không ngoảnh lại- Sau lưng thềm nắng
lá rơi đầy"... Những ngày B52 của giặc Mỹ rải thảm miền Bắc, Hà Nội trở
thành nơi cả nước hướng về, đau xót biến thành quật cường, đã tạo nên trận Điện
Biên Phủ trên không lẫy lừng... Câu hát
trên trong bài Người Hà Nội, dù rất đơn giản, ngắn gọn nhưng đã điểm lại bao
mốc son chói lọi của thủ đô, đã khơi gợi bao thời kỳ lịch sử oai hùng, đã tái
hiện những nét đẹp văn hóa của thủ đô Hà Nội. Tóm lại câu hát thể hiện lòng yêu
nước sâu sắc, niềm tự hào, sự ca ngợi tự tận đáy lòng, trái tim, tâm hồn của
Nguyễn Đình Thi, cũng là tiếng nói chung của mọi tâm hồn trái tim người Việt
yêu nước mọi thời đại.
Câu hát trong bài Người Hà Nội giản dị mà sâu lắng, làm rung động muôn trái tim
người Việt yêu nước, khơi gợi bề sâu lịch sử, văn hóa của thủ đô. Nó thể hiện
tình yêu Hà Nội sâu sắc của người nghệ sỹ Nguyễn Đình Thi...và biết bao người
Hà Nội khác
Tiêu đề: ??????????????????? 
Wed Apr 14, 2010 8:49 pm
